Hành vi này không chỉ tạo cơ hội cho hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng trà trộn vào thị trường, mà còn làm gia tăng tình trạng gian lận thương mại, trốn thuế, gây thất thu ngân sách nhà nước. Đáng lo ngại hơn, việc kinh doanh thuốc không có sự kiểm soát chặt chẽ còn tiềm ẩn nguy cơ đe dọa trực tiếp đến sức khỏe và tính mạng người dân.
Thành phố biển du lịch Phú Quốc, từ lâu đã là thiên đường du lịch trên bản đồ của thế giới và Việt Nam. Việc nâng tầm vị thế, cơ sở hạ tầng của đảo ngọc trở nên xinh đẹp, năng động, hiện đại là việc làm cấp thiết được Đảng, Nhà nước, Chính quyền và nhân dân tỉnh Kiên Giang quan tâm. Đặc biệt, APEC 2027 sẽ được đăng cai tại thành phố Phú Quốc, nên việc cần chấn chỉnh lại các vấn đề gian lận thương mại, kinh doanh không phép, không đúng phép, gây nguy hại đến tính mạng, sức khoẻ của du khách và người dân như “Siêu thị King Kong” Phú Quốc là việc làm cấp thiết.
Tình trạng kinh doanh hàng hoá không rõ nguồn gốc, xuất xứ diễn biến rất phức tạp, với nhiều thủ đoạn ngày càng tinh vi, trở thành vấn đề nổi cộm, thu hút sự quan tâm của người tiêu dùng. Hàng hoá không rõ nguồn gốc, xuất xứ không chỉ ảnh hưởng tới sức khoẻ, tài chính của người tiêu dùng mà còn làm giảm uy tín, niềm tin của người tiêu dùng vào các nhà sản xuất.
Người tiêu dùng ngày càng e dè, nghi ngại với tất cả các loại sản phẩm trên thị trường, bởi không phân biệt được đâu là sản phẩm thật, đâu là hàng giả. Vô hình chung các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh chân chính bị ảnh hưởng chéo với sản phẩm không rõ nguồn gốc, xuất xứ và là cơ hội để hàng nhái, hàng giả, hàng kém chất lượng trà trộn.
Thuốc chỉ bán theo đơn của Bác sĩ được ngan nhiên bày bán tại siêu thị King Kong Phú Quốc, bất chấp quy định của pháp luật và sức khoẻ của du khách và người dân địa phương.
Việc “Siêu thị King Kong” Phú Quốc bất chấp vì lợi nhuận trước mắt, ngan nhiên trong cửa hàng của siêu thị mở cả quầy bán thuốc cả Tây y và Đông y. Quầy thuốc này với đầy đủ cả bảng biển, sử dụng cả logo của ngành Y dược vô tư mua bán, thậm chí bản cả thuộc chỉ kê theo đơn của Bác sĩ mà không hề có Dược sĩ tư vấn theo quy định, là việc làm bất chấp sức khoẻ và tính mạng của người dân và du khách.
Ngoài ra, “Siêu thị King Kong” kinh doanh hàng hoá không rõ nguồn gốc, xuất xứ dẫn tới việc cạnh tranh không lành mạnh giữa các doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh chân chính cùng loại và tất nhiên ảnh hưởng không tốt tới nền kinh tế đất nước. Cụ thể hơn, đó sẽ là việc gây thất thu thuế từ những doanh nghiệp này, gây ảnh hưởng trực tiếp tới an ninh tài chính quốc gia.
Theo Luật sư Đặng Thanh Sâm – Đoàn Luật sư Tp.HCM cho biết: “Theo Khoản 13 Điều 3 Nghị định 98/2020/NĐ-CP (có hiệu lực từ ngày 15/10/2020), hàng hóa không rõ nguồn gốc, xuất xứ là hàng hóa đang lưu thông trên thị trường, nhưng không có căn cứ để xác định được nguồn gốc nơi sản xuất, hoặc xuất xứ của hàng hóa đó. Căn cứ xác định nguồn gốc nơi sản xuất, hoặc xuất xứ của hàng hóa được thể hiện ở các thông tin như sau: Về nhãn hiệu, bao bì và tài liệu kèm theo hàng hóa bao gồm: Chứng từ chứng nhận xuất xứ của hàng hóa, hợp đồng hoặc hoá đơn mua bán hàng hóa, tờ khai hải quan; giấy tờ khác với mục đích chứng minh quyền sở hữu hợp pháp đối với hàng hóa và giao dịch dân sự giữa các tổ chức, cá nhân sản xuất hàng hóa với bên có liên quan theo quy định pháp luật. Theo đó, những loại hàng hóa không đáp ứng được các điều kiện về nơi sản xuất, cũng như những căn cứ đã nêu trên mà đã và đang lưu thông trên thị trường thì được coi là hàng hóa không rõ nguồn gốc, xuất xứ”.
Tại điều 2 Nghị định 98/2020/NĐ-CP, đối tượng bị áp dụng hình thức xử phạt vi phạm hành chính gồm: Cá nhân, tổ chức Việt Nam hoặc nước ngoài thực hiện hành vi vi phạm hành chính; hộ kinh doanh được thành lập theo quy định của pháp luật; hộ gia đình sản xuất nông - lâm - ngư nghiệp, làm muối và người bán hàng rong, quà vặt, buôn chuyến, kinh doanh không cố định hoặc làm những dịch vụ có thu nhập thấp và không phải thực hiện đăng ký kinh doanh theo quy định, mà có hành vi vi phạm các quy định tại Nghị định này, sẽ bị xử phạt như với cá nhân vi phạm.
Mức xử phạt vi phạm hành chính đối với lỗi vi phạm về nhãn hàng hóa có thể lên đến 120.000.000 đồng. Trong một số trường hợp, vi phạm cụ thể còn bị tịch thu hàng hóa có nhãn vi phạm liên quan đến chủ quyền quốc gia, an ninh chính trị, thuần phong mỹ tục; bị tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề; ngoài ra còn bị áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả như: Buộc đưa ra khỏi lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, hoặc buộc tái xuất đối với hàng hóa nhập khẩu; buộc thu hồi hàng hóa và buộc ghi nhãn hàng hóa đúng quy định trước khi tiếp tục lưu thông; buộc thu hồi và tiêu hủy nhãn hàng hóa vi phạm.
Nếu ngoài vi phạm về quy chế ghi nhãn hàng hóa, cơ sở kinh doanh còn vi phạm kinh doanh hàng hóa nhập lậu được quy định tại Nghị định 98/2020/ NĐ-CP ngày 26/8/2020 của Chính phủ với mức xử phạt vi phạm hành chính có thể lên đến 200.000.000 đồng và tịch thu tang vật đối với hành vi vi phạm/ buộc tiêu hủy hàng hóa, vật phẩm gây hại cho sức khỏe con người, vật nuôi, cây trồng và môi trường, văn hóa phẩm có nội dung độc hại, hàng hóa không đảm bảo an toàn sử dụng/ buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm.
Nhà thuốc "Khoẻ và Đẹp" vô tư kinh doanh dược liệu Tây y và Đông y mà không có giấy phép kinh doanh và không có Dược sĩ có chuyên môn tư vấn bán thuốc theo quy định.
Mặt khác, Nghị định 98/2020/NĐ-CP ngày 26/8/2020 quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng cũng quy định rất rõ về hành vi kinh doanh hàng nhập lậu, hàng hóa không rõ nguồn gốc xuất xứ, hàng quá hạn sử dụng… mà mức phạt có thể lên đến 200.000.000 đồng theo tính chất, mức độ của hành vi vi phạm và buộc tiêu hủy hàng hóa, vật phẩm gây hại cho sức khỏe con người, vật nuôi, cây trồng và môi trường, văn hóa phẩm có nội dung độc hại; buộc cải chính thông tin sai sự thật hoặc gây nhầm lẫn; buộc loại bỏ yếu tố vi phạm trên nhãn, bao bì hàng hóa, phương tiện kinh doanh, vật phẩm; buộc thu hồi sản phẩm, hàng hóa không đảm bảo chất lượng; buộc nộp lại số lợi nhuận bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm hành chính hoặc buộc nộp lại số tiền bằng tang vật, phương tiện vi phạm đã bị tiêu thụ, tẩu tán, tiêu hủy trái quy định của pháp luật…
Nghị định 98/2020/NĐ-CP áp dụng mức tiền xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi vi phạm do cá nhân thực hiện. Trong trường hợp hành vi vi phạm do tổ chức thực hiện thì phạt tiền gấp hai lần mức tiền phạt quy định đối với cá nhân.
Phạt tiền gấp hai lần: Hàng hóa nhập lậu là thực phẩm, phụ gia thực phẩm, chất hỗ trợ chế biến thực phẩm, chất bảo quản thực phẩm, thuốc phòng bệnh và thuốc, nguyên liệu làm thuốc, mỹ phẩm, trang thiết bị y tế, hóa chất, chế phẩm diệt côn trùng, diệt khuẩn dùng trong lĩnh vực gia dụng và y tế, sản phẩm xử lý môi trường nuôi trồng thủy hải sản, sản phẩm xử lý chất thải chăn nuôi, thuốc thú y, phân bón, xi măng, thức ăn chăn nuôi, thuốc bảo vệ thực vật, chất kích thích tăng trưởng, giống cây trồng, vật nuôi.
Theo quy định tại Nghị định 119/2017/NĐ-CP ngày 1/11/2017 của Chính phủ về xử phạt hành chính trong lĩnh vực tiêu chuẩn, đo lường và chất lượng sản phẩm, hàng hóa thì mức xử phạt vi phạm hành chính đối với cá nhân tối đa lên đến hơn 100.000.000 đồng, tổ chức kinh doanh có thể phạt tối đa đến 200.000.000 đồng tùy theo tính chất, mức độ của hành vi vi phạm.
Ngoài ra, phạt tiền gấp 02 lần trong trường hợp hàng hóa vi phạm là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm, chất hỗ trợ chế biến thực phẩm, chất bảo quản thực phẩm, thuốc phòng bệnh và thuốc chữa bệnh cho người, thực phẩm chức năng, mỹ phẩm; chất tẩy rửa, diệt côn trùng, thuốc thú y, phân bón, xi măng, thức ăn chăn nuôi, thuốc bảo vệ thực vật, chất kích thích tăng trưởng, giống cây trồng, giống vật nuôi; hàng hóa thuộc danh mục hàng hóa hạn chế kinh doanh hoặc kinh doanh có điều kiện; buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện vi phạm hành chính…; buộc thu hồi sản phẩm, hàng hóa….
Đồng thời, luật sư Đặng Thanh Sâm cho hay: “căn cứ theo điểm a khoản 5 và điểm c khoản 8 Điều 58 Nghị định 117/2020/NĐ-CP quy định:
Vi phạm quy định về bán buôn thuốc, nguyên liệu làm thuốc
…
5. Phạt tiền từ 40.000.000 đồng đến 60.000.000 đồng đối với một trong các hành vi mua, bán thuốc, nguyên liệu làm thuốc sau đây:
a) Không có giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh dược;
b) Không đúng với địa điểm ghi trên giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh dược đã được cấp;
c) Trong thời gian bị đình chỉ hoạt động hoặc trong thời gian bị tước quyền sử dụng giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh dược.
…
8. Hình thức xử phạt bổ sung:
a) Tước quyền sử dụng giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh dược trong thời hạn từ 01 tháng đến 02 tháng đối với hành vi quy định tại các điểm c và d khoản 3 Điều này trong trường hợp tái phạm;
b) Tước quyền sử dụng chứng chỉ hành nghề dược trong thời hạn từ 03 tháng đến 06 tháng đối với hành vi quy định tại các điểm a, c khoản 2, khoản 4, điểm b khoản 5 và khoản 6 Điều này;
c) Đình chỉ hoạt động của cơ sở trong thời hạn từ 06 tháng đến 09 tháng đối với hành vi quy định tại điểm đ khoản 3, các điểm a, c khoản 5 và khoản 6 Điều này;
d) Đình chỉ hoạt động cho đến khi cơ sở có báo cáo gửi Bộ Y tế nhưng không quá 24 tháng đối với hành vi quy định tại điểm b khoản 3 Điều này.
Cùng với xử phạt vi phạm hành chính các đối tượng kinh doanh hàng hoá không rõ nguồn gốc, xuất xứ, các các nhân, tổ chức có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự tùy theo tính chất, mức độ vi phạm. Ví dụ như Điều 188 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi bổ sung 2017) quy định về tội buôn lậu như sau:
Người có hành vi buôn bán qua biên giới hoặc có hành vi buôn bán từ khu phi thuế quan vào trong nội địa hoặc ngược lại trái quy định của pháp luật về luật hàng hóa hoặc tiền Việt Nam, kim khí quý, ngoại tệ hoặc đá quý trị giá từ 100.000.000 - dưới 300.000.000 đồng hoặc dưới 100.000.000 đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp được quy định dưới đây sẽ bị phạt tiền từ 50.000.000 - 300.000.000 đồng hoặc sẽ bị áp dụng phạt tù 6 tháng đến 3 năm:
a) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính với những hành vi quy định tại điều này hoặc một trong các điều 189, 190, 191, 192, 193, 194, 195, 196 và 200 của Bộ luật Hình sự hoặc đã bị kết án về một trong các tội này nhưng chưa được xóa án tích mà còn tái phạm;
b) Vật bị phạm pháp là những di vật hoặc cổ vật.
2. Phạm tội một trong các trường hợp dưới đây thì bị phạt tiền từ 300.000.000 - 1.500.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 3 năm đến 7 năm:
a) Có tổ chức;
b) Có tính chất chuyên nghiệp;
c) Vật phạm pháp có giá trị từ 300.000.000 - dưới 500.000.000 đồng;
d) Hành vi thu lợi bất chính từ 100.000.000 - dưới 500.000.000 đồng;
đ) Vật phạm pháp được xem là bảo vật của quốc gia;
e) Lợi dụng chức vụ và quyền hạn;
g) Lợi dụng danh nghĩa của cơ quan hoặc tổ chức;
h) Phạm tội 02 lần trở lên;
i) Tái phạm nguy hiểm.
3. Phạm tội khi thuộc một trong các trường hợp dưới đây thì sẽ bị phạt tiền từ 1.500.000.000- 5.000.000.000 đồng hoặc phạt tù 07 đến 15 năm:
a) Vật phạm pháp giá trị từ 500.000.000- dưới 1.000.000.000 đồng;
b) Hành vi thu lợi bất chính từ 500.000.000- dưới 1.000.000.000 đồng.
4. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau sẽ bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm:
a) Vật phạm pháp có giá trị 1.000.000.000 đồng trở lên;
b) Hành vi thu lợi bất chính từ 1.000.000.000 đồng trở lên;
c) Lợi dụng chiến tranh hoặc thiên tai, dịch bệnh hoặc lợi dụng hoàn cảnh đặc biệt khó khăn khác.
4. Người phạm tội bên cạnh (nhân viên bán hàng) bị áp dụng các hình phạt trên còn có thể bị phạt tiền từ 20.000.000- 100.000.000 đồng hoặc sẽ bị cấm đảm nhiệm chức vụ hoặc bị cấm hành nghề hoặc bị phân công làm công việc nhất định khác từ 01 đến 05 năm hoặc bị tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.
Bên trong siêu thị và quầy thuốc của siêu thị King Kong sau phản ánh của Tạp chí Doanh nghiệp và Trang trại Việt Nam, đã cho nhân viên thu hồi nhiều sản phẩm trước đó bày bán công khai trái quy định.
Việc để “Siêu thị King Kong” kinh doanh bất chấp các quy định của pháp lustj như vậy là có dấu hiệu của sự buông lỏng quản lý từ các cơ quan quản lý. Không thể vì một Phú Quốc phát triển mà lại để con sâu làm ràu nồi canh. Phú Quốc đang cần có những trung tâm thương mại đạt chuẩn để phục vụ nhu cầu ngày càng cao cảu du khchs và người dân. Nhưng trước hết phải chấn chỉnh lại những hành vi vi phạm pháp luật như của Hộ kinh doanh King Kong Mart PQ.
Rất nhiều thương hiệu được bảo hộ như thương hiệu Adidas được siêu thị King Kong ngan nhiên bày bán mà không có sự đồng ý của nhãn hàng này tại Việt Nam.
Căn cứ theo khoản 3 Điều 103 Nghị định 117/2020/NĐ-CP thay thế bởi khoản 7 Điều 147 Nghị định 96/2023/NĐ-CP quy định: Theo phân định thẩm quyền thì Chủ tịch Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh xử phạt 100.000.000 đồng đối với vi phạm hành chính về khám bệnh, chữa bệnh, dược, mỹ phẩm và thiết bị y tế.
Ngoài ra, Chủ tịch Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh sẽ tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề có thời hạn hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn.
Như vậy, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh sẽ có thẩm quyền xử phạt cá nhân bán thuốc không có giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh dược. Nhưng trước hết lãnh đạo tỉnh Kiên Giang, thành phố Phú Quốc nên quyết liệt vào cuộc chỉ đạo thanh kiểm tra cơ sở King Kong Mart PQ để trả lời cho dư luận, trả lại môi trường kinh doanh, bộ mặt cho du lịch Phú Quốc là việc đáng quan tâm.
Ngọc Hải – Trần Sanh/DNTT
