Trường Nguyễn - Nhà báo người Mỹ gốc Việt.
Quyết định trở về không chỉ là sự lựa chọn cá nhân, mà còn là hành trình hòa giải với chính quá khứ, vượt qua định kiến để chung tay vào dòng chảy hòa hợp dân tộc.
Được biết, truyền thông trong nước và hải ngoại không còn quá xa lạ với cái tên Etcetera Nguyễn Quang Trường (hay Trường Nguyễn). Ông sinh năm 1968, trong một gia đình theo Công giáo gốc Nam Định, di cư vào miền Nam từ năm 1954. Năm 1988, trong bối cảnh nhiều biến động, ông cùng gia đình vượt biên tới Mỹ. Giữa những ngày đầu nơi xứ người, Trường Nguyễn cùng một số bạn bè thành lập tuần báo Viet Weekly, làm kênh thông tin phục vụ cộng đồng người Việt tại California.
Những năm tháng đầu, sự hiểu biết về quê hương trong ông phần nhiều qua lăng kính thiên lệch, đầy nghi hoặc, chịu ảnh hưởng từ môi trường hải ngoại thời kỳ ấy.
Năm 2006, khi Việt Nam tổ chức Diễn đàn APEC, Trường Nguyễn lần đầu tiên trở lại quê hương sau 16 năm. Chuyến đi ngắn nhưng đã làm lay động những mảnh ký ức cũ. Việt Nam trong mắt ông giờ đây không còn là hình ảnh u ám như tưởng tượng, mà là một đất nước đang chuyển mình mạnh mẽ. Nhận thấy quê hương còn nhiều điều cần khám phá, năm 2007, ông và cộng sự tổ chức chuyến đi xuyên Việt từ Bắc vào Nam, có cuộc phỏng vấn lịch sử với cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt.
Chia sẻ với Tạp chí Doanh nghiệp và Trang trại Việt Nam, nhà báo Trường Nguyễn, nhấn mạnh: “Tôi quyết định rời Mỹ để trở về Việt Nam vào Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam 21/6/2013. Kể từ đó đến nay, tôi cảm thấy công việc và đời sống của mình đã hòa nhập làm một. Với tôi, trở về Việt Nam là trở về với những gì gần gũi, thân thương nhất”. “Chúng tôi đã nêu rất nhiều những vấn đề mà cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài quan tâm đối với Việt Nam, trong đó có những câu chuyện liên quan tới chính sách, về chính trị. Thủ tướng Võ Văn Kiệt đã thẳng thắn trả lời. Khi bài báo được đăng trên tuần báo Viet Weekly, một cuộc tranh luận lớn nổ ra. Chúng tôi bị chống đối, biểu tình trước tòa soạn. Nhưng chúng tôi là những người làm báo, đi tìm câu trả lời cho mình và khán giả của mình bằng cách là chúng tôi vẫn tiếp tục tiếp cận với Việt Nam”, nhà báo Trường Nguyễn nhớ lại.
Bài báo gây tiếng vang nhưng cũng mang lại sóng gió. Các đảng phái cực đoan biểu tình trước trụ sở Viet Weekly, chỉ trích gay gắt ông và cộng sự. Tuy nhiên, Trường Nguyễn vẫn không lùi bước mà chọn tiếp tục tiếp cận Việt Nam, tiếp tục đối thoại để tìm kiếm những góc nhìn khách quan hơn. Thời điểm ấy, ông nhận ra rằng yêu quê hương không phải là cực đoan, không phải là chia rẽ, mà là dám đối thoại, dám thấu hiểu, và dám gắn bó.
Chia sẻ thêm, nhà báo Trường Nguyễn cho biết: “Kể từ năm 2012 trở đi, tôi cảm thấy hình như cộng đồng người Việt Nam ở hải ngoại vẫn còn thiếu nhiều thông tin, cần nhiều cái nhìn khách quan, chân thực hơn từ những nhà báo như chúng tôi. Chính vì vậy, đến năm 2013, Viet Weekly chính thức cử tôi về Việt Nam”.
Bên cạnh đó, nhà báo Nguyễn Quang Trường còn lập kênh Youtube “Vietnam today” để kết hợp công việc làm báo và tìm hiểu văn hóa lịch sử các vùng miền của mình. Với tôn chỉ “Nhịp sống muôn màu”, kênh Vietnam today đã đưa bước chân của ông tới khắp nẻo đường đất nước. Từ hải đảo đến đồng bằng, từ miền xuôi đến vùng núi cao, nơi đâu ông đến cũng mang lại một giá trị gắn kết tình nhân ái với những Việt kiều xa quê có thiện chí cùng chung tay đóng góp ý kiến, tiền của vào những việc làm nhân văn và ý nghĩa.
Vào năm 2012, Bộ Ngoại giao Việt Nam lần đầu tiên tổ chức chuyến thăm Trường Sa dành cho kiều bào. Trường Nguyễn tham gia với tư cách nhà báo và chuyến đi này đã thay đổi sâu sắc cái nhìn của ông. Trải 10 ngày lênh đênh giữa đại dương, được đặt chân lên từng hòn đảo, lắng nghe câu chuyện của quân và dân Trường Sa, chứng kiến ý chí bám trụ kiên cường, ông hiểu rằng: yêu nước không phải là khẩu hiệu, mà là sự hy sinh, là tình yêu thương không điều kiện với mảnh đất quê hương.
Ông cho hay: "Từ năm 2012 trở đi, tôi cảm thấy cộng đồng người Việt hải ngoại vẫn còn thiếu nhiều thông tin trung thực. Tôi quyết định cống hiến phần đời còn lại để làm nhịp cầu nối".
Sau chuyến đi đó, ông quay lại Trường Sa thêm 5 lần (2014, 2015, 2019, 2023). Đồng thời, có chuyến đi thực địa tới vùng biển Hoàng Sa cùng phóng viên quốc tế năm 2014. Mỗi lần trở về, hàng loạt bài báo, video clip, ký sự, phóng sự... lại được gửi tới cộng đồng người Việt ở nước ngoài, xóa tan những hoài nghi, thổi bùng tinh thần đoàn kết dân tộc.
Trường Nguyễn và vợ đã mang không gian Trường Sa về giữa lòng đất liền.
Có thể thấy, tình yêu biển đảo không chỉ lớn lên trong ông, đây cũng là ngọn lửa âm thầm thắp sáng niềm tin về một nước Việt Nam đoàn kết, trường tồn. Không chỉ giữ Trường Sa trong trái tim, Trường Nguyễn còn mang Trường Sa về giữa lòng đất liền.
Tại tỉnh Yên Bái, nơi ông cùng gia đình an cư, trong khu vườn nhỏ mang tên Trường Sa Studio, một mô hình cột mốc Trường Sa được dựng lên giữa sắc xanh cây cối. Trong đó, có cây bàng vuông nhỏ đang lớn. Những tấm biển gỗ ghi tên các hòn đảo Trường Sa, Hoàng Sa – Sinh Tồn, Cô Lin, Sơn Ca, Song Tử Tây…Bằng hình thức âm thầm kể câu chuyện về chủ quyền biển đảo Việt Nam.
Theo tìm hiểu của Tạp chí Doanh nghiệp và Trang trại Việt Nam, Trường Sa Studio hiện đã trở thành điểm đến của bạn bè, học sinh, khách du lịch, nơi họ không chỉ tham quan mà còn học hỏi, tìm hiểu về biển đảo quê hương. Tại đây, giữa mảnh vườn nhỏ, những câu chuyện về biển đảo, về tình yêu đất nước, vẫn tiếp tục được gieo mầm qua từng thế hệ.
Giữa mảnh vườn nhỏ, những câu chuyện về biển đảo, về tình yêu đất nước, vẫn tiếp tục được gieo mầm qua từng thế hệ thông qua Trường Sa Studio.
Có thể khẳng định, sau 12 năm trở về, có lẽ với nhà báo Trường Nguyễn lựa chọn ngày ấy là hoàn toàn đúng đắn. Bởi, bước đầu với những khác biệt về văn hóa, ngôn ngữ, nhịp sống từng khiến ông bỡ ngỡ. Nhưng với tình yêu quê hương sâu sắc, ông từng bước hòa nhập, học hỏi, chấp nhận sự thay đổi.
Nhà báo Trường Nguyễn chia sẻ thêm: "Ngày càng, tôi luôn nhận ra: Trở về quê hương, điều quan trọng nhất là phải cởi mở, phải tin tưởng, phải yêu bằng trái tim chân thành".
Tin rằng, với hành trình trở về của nhà báo Trường Nguyễn như khẳng định và lan toả tới hàng triệu người Việt xa xứ: Khác biệt là một phần của cuộc sống, nhưng tình yêu đất nước là sợi chỉ đỏ nối mọi trái tim Việt Nam lại gần nhau hơn.
Johnny Trần
